Koronavirüs pandemisi ve Rusya-Ukrayna savaşı gibi iki “siyah kuğu” küresel eko-politik sistemi derinden sarsmış olsa da, Atlantik ve Asya-Pasifik arasındaki rekabeti şekillendiren beş ana mega trend hala uluslararası gündemde.
Bunlardan ilki “hipersonik dijitalleşme”. Yapay zekadan (AI) kuantum bilgisayarlara, akıllı cihazlardan sensörlere, kripto para birimlerinden blok zincirine ve kullanıcı dostu uygulamalardan giyilebilir teknolojilere kadar “her şeyin internetine” dayalı bir yazılım ve donanım devriminden bahsediyoruz.
İkincisi ise “sürdürülebilir kalkınma ve yeni ortaya çıkan orta sınıf”. Özellikle Asya ve Afrika’da yükselen yeni orta sınıfın daha iyi yaşam koşulları için sürdürülebilir kalkınmaya dayalı beklentileri artmıştır. Bu sürdürülebilir kalkınmanın on yedi unsuru tüm dünyanın sorumluluğundadır.
Sürdürülebilir kalkınma yaklaşımı güçlü bir megatrenddir, ancak bununla bağlantılı üçüncü megatrend olan “yeşil ve akıllı dönüşümü” de unutmamalıyız. Sınırsız ihtiyaçlarımızı karşılamak için gerekli mal ve hizmetleri üretmek için vazgeçilmez olan yerüstü ve yeraltı kaynakları, 8 milyarı aşan dünya nüfusu için artık daha da yetersiz. Bu nedenle yeşil enerji, sıfır atık ve net sıfır karbon temelli bir sürece odaklanmamız gerekiyor. Günlük yaşamın, mal ve hizmet üretiminin her aşamasının ve her anının akıllı yönetime dayalı olarak gerçekleştirileceği bir sürece de odaklanmamız gerekiyor çünkü ya yeşil ve yenilikçi dönüşümü bir mega trend olarak benimseyeceğiz ya da Dünya’nın sıcaklık artışının 1,5 santigrat dereceyi (2,7 Fahrenheit derece) aşmasını ve telafisi mümkün olmayan bir felakete sürüklenmesini engelleyemeyeceğiz.
Eğer bunu önleyemezsek, o zaman uygarlığın karşı karşıya olduğu mega trend yeşil ve akıllı bir dönüşüm değil, kuraklıktan dev fırtınalara kadar Dünya’nın her yerinde önemli hasara yol açan ve açacak olan iklim değişikliği olacaktır. Bu da bizi dördüncü megatrend’e getiriyor: “Hareketlilik ve devrimci yeni nesil”. X Kuşağı olarak adlandırdığımız iki dünya savaşı ve Soğuk Savaş kuşağı, hareket kabiliyeti sınırlı bir kuşak olarak uygarlık tarihine geçecek, önemli bir yüzdesi ülkesinden başka bir ülkeye seyahat etmeden, hatta yerleşim yerinden bile ayrılmadan tüm yaşamını tamamlamış olacak. Ancak aynı şey Y ve Z kuşakları için söylenemez. Özellikle daha iyi bir eğitim ya da iş imkanı ve daha iyi bir yaşam tarzı elde etmek için şehirlere ve diğer ülkelere göç eden “mobilize” yeni kuşaklarla karşı karşıyayız.
Dahası, Y ve Z kuşakları daha iyi bir yaşam kalitesi için ülkelerinin sosyal ve iş hayatında devrim niteliğinde değişiklikler talep ediyor. Uzaktan çalışmak istiyorlar, ofislere tıkılıp kalmak istemiyorlar, yaşadıkları şehirlerde daha müreffeh bir kültürel yaşam talep ediyorlar ve mobiliteden korkmuyorlar; dolayısıyla ev ve araba sahibi olma iştahı önceki nesillere göre çok daha zayıf bir nesil. Bunun yerine şehir içinde bisiklet ve scooter kullanmak isteyen bir çağdan bahsediyoruz.
Bu da bizi gelecekte dünya nüfusunun %83’ünün yaşayacağı Asya ve Afrika başta olmak üzere iki kıtaya hakim olacak yeni bir küresel mega trende götürüyor. Beşinci mega trend, gelişmekte olan ekonomilerdeki “akıllı kentleşmeye dayalı yerel kalkınma” hareketidir. Kentleşme dediğinizde aklınıza sadece şehirler gelmesin. Yeni nesil, kasaba ve köylerinde de akıllı çözümlere dayalı bir yerel kalkınma yaklaşımı görmek istiyor. Köylerden ya da kasabalardan şehirlere göç etmek istemiyorlar. Kabul edilebilir bir yaşam standardının kendilerine gelmesini istiyorlar.
Akıllı kentleşmeye dayalı yerel kalkınma dört ana unsur üzerine inşa edilmiştir. Bunlardan ilki kentin yaşam kalitesidir. Belki de yeni neslin en çok odaklandığı unsur bu. Dahası, sağlam ve sürdürülebilir bir eğitim ve sağlık altyapısı oluşturmaya öncelik vermeleri boşuna değil. Akıllı evler inşa etmek de bir o kadar önemli. Kentin sosyal güvenliği de bir diğer hayati alt unsur. İkinci unsur kentin ekonomi ve ticaret kabiliyetleri ile tasarımcı ve marka odaklı bir kent olma becerisidir. Üçüncü unsur, sıfır atık ve sıfır net karbona odaklanan çevreci sürdürülebilirlik kabiliyetidir. Dördüncü unsur ise kente erişilebilirlik ve kentin hareketliliğidir. Akıllı sistemler ve yenilikçi teknolojiler konusunda dünyanın önde gelen şehirleri arasındaki küresel rekabet hiç kuşkusuz bu başlıklar üzerine kurulacaktır.
